Hạ canxi máu - Nguyên nhân và cách phòng tránh

Canxi là một loại khoáng chất thiết yếu của cơ thể. 98% canxi nằm ở xương và răng; 2% còn lại là canxi ion nằm trong máu để thực hiện các chức năng thần kinh cơ, đông máu. Do vậy, nếu thiếu canxi, rất nhiều chứng bệnh nguy hiểm xảy ra. Trong đó, hạ ion canxi trong máu hay còn gọi là "hạ canxi máu" là căn bệnh khá phổ biến với lứa tuổi học đường.

Vai trò canxi trong cơ thể:

- Canxi là khoáng chất thiết yếu của cơ thể, nó đóng vai trò rất quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể như tham gia vào quá trình co cơ, dẫn truyền thần kinh, giải phóng các hormon và đông máu.Người thiếu canxi thì bị loãng xương, còng lưng, gai cột sống, gai gót chân và nhiều chứng bệnh nguy hiểm khác.

- Lượng dự trữ canxi trong cơ thể được duy trì ổn định phụ thuộc vào 3 yếu tố chính, đó là do thức ăn, nước uống đưa vào, hấp thu canxi từ ruột và đào thải qua thận.

Các nguyên nhân làm hạ canxi máu:

Hạ canxi máu là khi nồng độ canxi toàn phần trong máu dưới 8,8mg/dL (2,20mmol/l) trong điều kiện protein huyết thanh bình thường, hoặc canxi iôn hoá dưới 4,7mg/dL (1,17mmol/L). Có nhiều nguyên nhân gây ra hạ canxi máu nên, trong đó chủ yếu là:

- Thiếu vitamin D dẫn đến cơ thể giảm khả năng hấp canxi.

- Thức ăn thiếu canxi.

- Hấp thu kém trong những bệnh như cắt đoạn ruột, hội chứng kém hấp thu.

- Giảm canxi do nguyên nhân tâm lý như giảm albumin huyết thanh, tăng phosphate máu hoặc do dùng thuốc kích thích beta 2 kéo dài.

- Bệnh lý thận: bệnh lý ống thận, suy thận… dùng thuốc lợi tiểu kiểu furosemid quá nhiều gây tăng đào thải canxi.

- Các rối loạn nội tiết: suy tuyến cận giáp trạng, tăng tiết calcitonin trong ung thư tuyến giáp... (Tuyến cận giáp đóng vai trò quan trọng trong chuyển hoá can-xi, phốt-pho, nếu hạ can-xi tức là tuyến cận giáp có vấn đề).

Suy thận cấp cũng là một nguyên nhân gây hạ canxi máu (Ảnh: Internet)

Dấu hiệu nhận biết:

- Xuất hiện những cơn co giật toàn thân.

- Tê bì đầu chi, lưỡi, quanh miệng, kèm cảm giác lo âu, co thắt các cơ ở đầu chi, các cơ co bóp không tự chủ làm cho cơ thể đau đớn khi cử động.

- Các cơ thanh quản bị duỗi cứng làm cho thanh quản hẹp lại gây hiện tượng khó thở, suy hô hấp.

- Đau bụng kiểu chuột rút, đái dắt, rối loạn nhịp tim.

- Hạ canxi kéo dài sẽ gây đục thuỷ tinh thể ở người lớn, và gây chậm tăng trưởng, còi xương ở trẻ nhỏ.

Triệu chứng hạ canxi máu (Ảnh: Internet)

Sơ cứu người bị hạ canxi máu:

- Khi gặp trường hợp bị hạ canxi, phải thật bình tĩnh, đỡ bệnh nhân rồi đưa vào chỗ mát để nghỉ ngơi. Vỗ nhẹ 2 bên má bệnh nhân để giữ cho bệnh nhân tỉnh táo. Nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung (ở giữa mũi và miệng).

- Dùng 1 viên Canxi Sandoz viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi thuốc tan hết thì cho bệnh nhân uống. Nếu 2 hàm răng bệnh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc đánh thức cho bệnh nhân tỉnh để uống thuốc.

Thuốc Canxi Sandoz (Ảnh: Internet)

- Trường hợp nặng nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Phòng ngừa:

- Thực hiện chế độ ăn đủ canxi bằng cách ăn nhiều tôm, cua, cá, ốc, vừng, đậu nành, mộc nhĩ, rau ngót và các loại sữa tươi…Cố gắng ăn ít nhất 1 tuần 1 lần các món tôm nguyên vỏ, ốc, hến và các loại sò để bổ sung lượng canxi.

Hải sản là một trong những nguồn thực phẩm giàu canxi (Ảnh: Internet)

- Cắt giảm cafe, rượu và muối vì những chất này thường kìm hãm khả năng hấp thu canxi.

- Mỗi ngày nên dành ít nhất 10 đến 20 phút để tắm nắng vào sáng sớm (vào 9h - 9h30 sáng mỗi ngày) để giúp cơ thể hấp thụ được nhiều Vitamin D qua da, đồng thời tăng cường việc ăn các thực phẩm có dầu thực vật để hấp thu Vitamin D tốt hơn.

- Tuyệt đối không nên nhịn đói để phophate trong cơ thể không bị giảm, gây hạ canxi.

- Chỉ nên dùng viên canxi bổ sung khi có chỉ định của bác sĩ.

- Chăm chỉ luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày để tăng cường sức khỏe.

(Nguồn: sưu tầm và tổng hợp)